وسواس فکری (OCD) یک اختلال اضطرابی است که به طور عمده با تکرار وسواسی افکار و عملکردهای کنترلی مرتبط است. افراد مبتلا به OCD به طور مداوم به افکاری مبتلا هستند که بیشتر آنها شامل ترس از عملی ناخواسته و یا ناشایست، از دست دادن کنترل هستند. این افراد معمولاً با تکرار امور و کارهایی مانند شستشو، بررسی و برخی اعمال دیگر، سعی در کنترل این افکار دارند. با وجود اینکه همه ما ممکن است برخی از این رفتارها را تجربه کنیم، اما برخی افراد مبتلا به OCD برای کنترل وسواس خود، به مراتب بیشترین زمان و انرژی را صرف می کنند و ممکن است برای انجام روزمره های ساده هم وقت کافی نداشته باشند. این اختلال میتواند زندگی روزمره، روابط اجتماعی، کار و تحصیلات افراد را تحت تأثیر قرار دهد. درمان این اختلال شامل داروها، مشاوره و روان درمانی و ترکیبی از این دو است.
وسواس فکری چیست؟
وسواس فکری (OCD) یک اختلال اضطرابی است که به طور عمده با تکرار وسواسی افکار مرتبط است. در OCD، افراد مبتلا به طور مداوم با افکار مرتبط با ترس، نگرانی یا ناامیدی مواجه هستند که به طور معمول باعث اضطراب و نارضایتی شدید میشود.
افراد مبتلا به OCD معمولاً به طور مداوم با افکار خود مبارزه می کنند، اما این تلاش می تواند افزایش یافتن این افکار را به دنبال داشته باشد. مثلاً فردی که مبتلا به OCD است، ممکن است به طور مداوم با ترس از انجام عملیات ناخواسته و ناشایست مواجه شود، مانند خریدن چیزهایی که نیاز ندارد، حرکات نسنجیده یا بیمعنی و دیگر افکاری که به نظر او خلاف ارزشها و باورهای شخصی اش هستند. اگرچه برخی از این رفتارها و افکار ممکن است برای بسیاری از ما طبیعی باشند، اما برای افراد مبتلا به OCD، این افکار و رفتارها بسیار شدید و غیر قابل کنترل هستند و ممکن است زندگی روزمره، روابط اجتماعی، کار و تحصیلات آنها را تحت تأثیر قرار دهند.
درمان وسواس فکری
درمان وسواس فکری معمولا شامل ترکیبی از مشاوره و درمان دارویی است. در ادامه، چند روش معمول در درمان OCD بیان شده است:
۱. درمان شناختی-رفتاری (CBT): این روش شامل کار با یک مشاور است که شما را با استفاده از روشهای شناختی-رفتاری به تحلیل و درک وسواس فکری و نیز کاهش واکنشهایی که آن را تحریک میکنند، کمک میکند. هدف این درمان این است که فرد با وسواس فکری بفهمد که چگونه میتواند با این مسئله برخورد کند و روشهایی برای کاهش وسواس را یاد بگیرد.
۲. درمان دارویی: معمولاً داروهای ضد افسردگی در درمان وسواس فکری مورد استفاده قرار میگیرند. این داروها میتوانند به شما کمک کنند تا احساس اضطراب کمتری داشته باشید و باعث کاهش علائم وسواس فکری شوند.
۳. درمان هیجانمحور: در این روش، شما با استفاده از تمرینات مانند مدیتیشن و یوگا، به کنترل هیجانهای خود میپردازید و به خود کمک میکنید تا بیشتر آرامش داشته باشید. هدف این روش این است که شما با کمک به کنترل هیجانهای خود، قادر به کاهش احساسات منفی شوید که میتواند وسواس فکری را تحریک کند.
۴. رواندرمانی تحلیلی: در این روش، شما با استفاده از روشهای رواندرمانی، به تحلیل ریشههای عمیق وسواس فکری میپردازید و به شناخت خود و میرسید. این روش به شما کمک میکند تا به دنبال موضوعاتی بگردید که ممکن است باعث وسواس فکری شوند، و با استفاده از تحلیل و بررسی این موضوعات، به شناخت خود و روشهای برخورد با این موضوعات برسید.
۵. درمان گروهی: در این روش، شما با دیگر افرادی که با وسواس فکری دست و پنجه نرم می کنند، در یک گروه ملاقات میکنید. هدف این روش این است که شما با تجربیات دیگران آشنا شوید و با یادگیری از روشهایی که برای دیگران مؤثر بودهاند، بتوانید با وسواس فکری خود برخورد کنید.
در کل، برای درمان OCD، بهتر است با متخصص روانشناسی یا روانپزشک مشورت کنید تا بهترین روش درمانی برای شما را تعیین کنند. همچنین، درمان OCD ممکن است زمانی برای دیدن نتایج مورد نیاز باشد، بنابراین تأکید بر پایداری و صبر در درمان این بیماری بسیار مهم است.
علائم وسواس فکری
وسواس فکری (Obsessive Compulsive Disorder) یا همان ocd یک اختلال روانی است که به صورت تکراری و مداوم فکرهای ناخواسته و اضطراب بیش از حد به همراه دارد. برخی از علائم بیشتر این اختلال عبارتند از:
۱.عدم قابلیت تمرکز و عدم توانایی در انجام کارهای روزمره به خوبی کاملا مشهود است.
۲.تکرار کردن بیش از حد عملیات و انجام دادن کارها به صورت مرتب و دقیق مانند: شستشو، چک کردن وسایل و…
۳.انجام دادن عملیات و رفتارهایی که به نظر بی معنی و بیفایده هستند، مانند چک کردن در هر لحظه که دربها یا پنجرهها بسته شدهاند.
۴.شروع به ترسیدن از بیماری و عدم آرامش، تا زمانی که داروی خود را مصرف کنند و آرامش نسبی حاصل شود.
۵.داشتن تصورات ناخواسته و ناپسند و اذیت کننده که مانند یک فیلم دو ذهن مرور می شود.
۶.احساس ناراحتی و استرس بیش از حد به دلیل وجود فکرهای ناخواسته و ترس از عملیاتی که به نظر بیمعنی هستند.
لازم به ذکر است که علائم وسواس فکری به شدت متفاوت بوده و هر فردی ممکن است با یک یا چند علامت روبرو شود.
درمان وسواس فکری شدید
درمان دارویی ممکن است شامل مصرف داروهای ضداضطراب،ضد افسردگی و داروهای دیگر باشد. این داروها میتوانند به کنترل علائم وسواس کمک کنند. همچنین درمان روانشناختی شامل تکنیکهای مختلفی مانند تحلیل رفتاری، درمان شناختی-رفتاری، درمان مبتنی بر ذهنآگاهی و درمان مبتنی بر تعاملی میتواند باشد.
همچنین درمان وسواس فکری شامل روشهای تکمیلی مانند یوگا و مدیتیشن نیز میتواند به عنوان روشهای کمکی مؤثر در کنترل علائم وسواس در نظر گرفته شود. به هر حال، بهترین روش درمان برای هر فرد، بهترین روش درمان برای وسواس فکری شدید او خواهد بود که نیاز به مشاوره با یک روانشناس یا روانپزشک دارد. بعضی از روشهای روانشناختی مانند درمان شناختی-رفتاری (CBT) ممکن است به کنترل وسواس فکری شما کمک کنند. در CBT، شما با یک روانشناس کار خواهید کرد تا با کمک تکنیکهایی مانند تحلیل انگیزشهای خود، پذیرش اشتباهات خود، اصلاح تفکرات منفی و تمرین برای مواجهه با وسواسهای خود، بتوانید کنترل بهتری بر روی وسواسهای خود داشته باشید. یکی دیگر از روشهای درمانی موجود، درمان مبتنی بر ذهنآگاهی (MBCT) است. در این روش، با کمک یک مربی MBCT، یاد خواهید گرفت که به وسواسهای خود با آگاهی و تمرکز بیشتر نگریسته و به کنترل بهتر آنها برسید.
اختلال OCD چیست؟
OCD به معنی “اختلال وسواس فکری- رفتاری” است و یکی از اختلالات روانی است که با تکراری و وسواسی بودن فکرها و رفتارها مشخص میشود. افراد مبتلا به OCD تعداد زیادی از فکرها و افکار خود را کنترل نمیکنند و به دنبال عملکردهای تکراری و زمانبر هستند.
این اختلال بر اساس دو نوع وسواس و تکرار تقسیم بندی میشود. وسواس فکری شامل ترس از عواقب نامطلوب و بیرحمانه، شک و تردید در مورد تصمیمگیریها، خیالپردازیهای محتمل و مراقبت از دیگران میباشد. تکرار عملیات نیز عملیاتی است که برای کاهش احساس ناامنی و نگرانی تکرار میشود، مانند شستن دستها، بررسی دربها و پنجرهها، ترتیببندی وسایل و غیره.
اگرچه علت دقیق OCD هنوز مشخص نیست، اما تحقیقات نشان میدهد که این اختلال میتواند به دلیل ترکیبی از ژنتیک، شیمی مغزی، محیط و تجربیات شخصی ایجاد شود. اگر فکر میکنید که ممکن است شما یا کسی که میشناسید مبتلا به OCD باشد، بهترین راه حل مراجعه به یک متخصص روانشناس یا روانپزشک است که به شما کمک کند درمان مناسبی را انتخاب کنید.
چگونه بر وسواس فکری خود غلبه کنیم؟
وسواس فکری ممکن است برای بسیاری از ما یک چالش باشد. برای غلبه بر وسواس فکری، ممکن است این روشها مفید باشند:
۱.آگاهی: اولین قدم برای غلبه بر وسواس فکری، آگاهی از وجود آن است. به عنوان مثال، اگر شما مبتلا به وسواس فکری هستید که باعث شده شما همیشه نگران شوید که آیا درست انجام دادهاید یا خیر، باید به خودتان بگویید که این یک وسواس فکری است و این موضوع در ذهن شما ایجاد شده است و نیاز به توجه دارد.
۲.مدیریت استرس: استرس ممکن است ocd را تشدید کند. بنابراین، برای مدیریت استرس، میتوانید از تکنیکهایی مانند تمرین مدیتیشن، ورزش، خواب کافی و تغذیه سالم استفاده کنید.
۳.رویارویی با وسواس فکری: بعضی از مردم ممکن است بخواهند از وسواس فرار کنند، اما این روش ممکن است تشدید وسواس فکری را به دنبال داشته باشد. به جای این کار، شما باید با وسواس فکری خود روبرو شوید و اجازه دهید آن به سرعت از بین برود.
۴.تمرین ذهنی: تمرینهای ذهنی مانند انجام تمرینات تمرکز، تمرینات تنفس عمیق و تمرینات تصویرسازی مثبت ممکن است به شما کمک کنند تا از وسواس خود عبور کنید.
۵.مشاوره: اگر وسواس فکری شما به حدی شدید است که از معمول خارج شده است و برای شما دشوار است که آن را مدیریت کنید، ممکن است بهترین گزینه باشد که با یک مشاور روانشناس ملاقات کنید.
جمع بندی
یکی از اختلالات روانی معروف است که بر اساس آمارها حدود ۲٪ جمعیت جهان را تحت تاثیر قرار میدهد. افراد مبتلا به این اختلال درگیر با تکرار خاطرات، تصاویر، یا افکار ناخواسته و غیرمنطقی هستند که باعث میشود از کنترل ذهن خود دچار مشکل شوند. به دلیل این وسواسها، افراد بیش از حد به اجرای عملیاتی نیاز دارند تا از مسائلی همچون آلودگی، ایمنی، ترتیب و تمیزی و موارد دیگر که برای آنها مهم است، در امان باشند.
این اختلال به دلیل تاثیرات منفی بر زندگی فردی و اجتماعی افرادی که به آن مبتلا هستند، اهمیت بسیاری دارد. اما برای درمان وسواس فکری، رویکردهای مختلفی مانند درمان دارویی، رواندرمانی، و ترکیبی از این دو استفاده میشود. به هرحال، تشخیص صحیح و درمان به موقع میتواند بهبودی بسیاری در کیفیت زندگی افرادی که به ocd مبتلا هستند، به همراه داشته باشد. امیدواریم از این مقاله لذت برده باشید.
من مریم سردبیر مجله ورزشی تنزیب هستم و حدودا ۴ سال تجربه نوشتن محتوا و سئو دارم.
دیدگاهتان را بنویسید