کمبود ویتامین می تواند علائم مختلفی مانند خستگی، تحریک پذیری و تغییراتی در پوست و مو ایجاد کند. علائم خاص بستگی به این دارد که کدام ویتامین ها در سطوح پایین باشد، زیرا هر یک نقش متفاوتی در بدن شما ایفا می کند. به عنوان مثال، کمبود ویتامین D می تواند منجر به ضعف استخوان ها و شکستگی شود، در حالی که کمبود فولات می تواند منجر به کم خونی شود که باعث خستگی و ضعف می شود. ممکن است به دلیل مصرف کم ویتامین یا شرایط پزشکی خاص دچار کمبود ویتامین شوید. آنها معمولاً با مکمل های ویتامین به صورت خوراکی یا تزریقی درمان می شوند. این مقاله علائم و عوارض رایج کمبود ویتامین، علل و عوامل خطر، و نحوه تشخیص و درمان کمبود ویتامین را پوشش می‌دهد.
ویتامین هایی که ممکن است دچار کمبود آن ها شوید
بدن شما بسیاری از ویتامین های مورد نیاز خود را تولید می کند. اما سلامتی شما به ۱۳ ویتامین بستگی دارد که بدن شما قادر به ساخت آنها نیست، بنابراین باید آنها را از طریق رژیم غذایی یا مکمل ها دریافت کنید. این ویتامین های ضروری عبارتند از:
- ویتامین A
- ویتامین D
- ویتامین E
- ویتامین K
- ویتامین c
- ویتامین B1 (تیامین)
- ویتامین B2 (ریبوفلاوین)
- ویتامین B3 (نیاسین)
- ویتامین B5 (اسید پانتوتنیک)
- ویتامین B6 (پیروکسیدین)
- ویتامین B7 (بیوتین)
- ویتامین B9 (فولات)
- ویتامین B12 (کوبالامین)
علائم کمبود ویتامین
کمبود ویتامین می تواند علائم متعددی از جمله خستگی، خشکی پوست و مو، افسردگی، بهبود ضعیف زخم و غیره را ایجاد کند. در حالی که آنها می توانند بین کمبودها متفاوت باشند، بسیاری از آنها همپوشانی دارند. معمولاً تا زمانی که برای چندین ماه سطوح پایینی نداشته باشید، اثرات قابل توجه شروع نمی شود.
خستگی و ضعف : اگر همیشه احساس خواب آلودگی یا تنبلی می کنید، ممکن است کمبود ویتامین D، هر یک از ویتامین های B و یا ویتامین C داشته باشید. ویتامین D به استحکام استخوان ها و عضلات کمک می کند، بنابراین وقتی به اندازه کافی ندارید، ممکن است احساس ضعف و کمبود انرژی کنید.
تحقیقات نشان می دهد که کمبود ویتامین D با خستگی مرتبط است و مصرف مکمل های ویتامین D می تواند این علامت را بهبود بخشد. ویتامین C و تمام ویتامین‌های B به جز فولات (B9) در تولید انرژی در سلول‌های شما نقش دارند، بنابراین کمبود هر یک از آنها می‌تواند باعث از بین رفتن شما شود. همچنین می تواند تأثیر زیادی بر متابولیسم و سلامت کلی شما داشته باشد.
کمبود فولات می تواند با ایجاد کم خونی منجر به خستگی و ضعف شود. در این شرایط، بدن شما گلبول‌های قرمز کافی که اکسیژن را به بافت‌های شما حمل می‌کنند، ندارد. این اکسیژن برای عملکرد مناسب و انرژی ضروری است.
خشکی پوست و مو: خشکی پوست و مو از علائم شایع کمبود در موارد زیر است:
- ویتامین A5
- ویتامین B ۶
- ویتامین C
- ویتامین D
برخی از این ویتامین ها معمولا در محصولات مراقبت از پوست و مو استفاده می شوند. از پزشک خود بپرسید که آیا منابع غذایی، مکمل ها یا استفاده موضعی (روی پوست) برای بهبود سلامت پوست و مو بهترین است. با این حال، در مورد محصولات ویتامین A (رتینول) احتیاط کنید. سطوح بالا در واقع می تواند به پوست شما آسیب برساند.
افسردگی:گاهی اوقات کمبود ویتامین می تواند باعث افسردگی بالینی شود یا به آن کمک کند. آنها عبارتند از:
- ویتامین های B1، ۳، ۶، ۹، ۱۲ ۱۰
- ویتامین C ۱۱
- ویتامین D ۱۲
مکمل ها ممکن است به کاهش افسردگی کمک کنند، اما جایگزینی برای داروهای ضد افسردگی نیستند. بدون مشورت با پزشک خود، مصرف داروهای خود را قطع نکنید یا مکمل هایی را به رژیم خود اضافه نکنید.
کبودی یا خونریزی آسان: کبودی و خونریزی آسان می تواند به دلیل مشکلات لخته شدن خون، بهبود ضعیف یا کلاژن سازی اتفاق بیفتد. (کلاژن به دیواره رگ های خونی استحکام می بخشد.) کمبود ویتامین های ضروری که می تواند منجر به کبودی یا خونریزی آسان شود عبارتند از:
- ویتامین C
- ویتامین K مخصوصاً در نوزادان
با این حال، کمبود این ویتامین ها نسبتاً نادر است. اگر به راحتی شروع به کبودی یا خونریزی کردید، تصور نکنید که کمبود باعث آن شده است.
درمان ضعیف زخم:بهبود ضعیف زخم به این معنی است که زخم های شما مدت زیادی طول می کشد تا بهبود یابند. بسیاری از ویتامین های ضروری به روند بهبودی کمک می کنند. برخی به تولید کلاژن کمک می کنند، برخی دیگر به بازسازی انواع مختلف سلول ها یا بافت ها کمک می کنند و برخی دیگر از طریق فعالیت آنتی اکسیدانی سلامت سلولی را ارتقا می دهند. کمبود ویتامین‌هایی که می‌توانند به بهبود ضعیف زخم کمک کنند عبارتند از:
- ویتامین A
- ویتامین های گروه B
- ویتامین سی
- ویتامین D (در صورت ترکیب با روی و آرژنین) ۱۶
- ویتامین K ۱۷
معایب ویتامین E
ویتامین E (یک ماده مغذی غیر ضروری) ممکن است تأثیر منفی بر بهبود زخم داشته باشد. می تواند سنتز کلاژن و فعالیت آنتی اکسیدانی را مختل کند و ممکن است التهاب را بدتر کند. تحقیقات همچنین نشان می دهد که ممکن است با مزایای ویتامین A که برای کمک به بهبود زخم مصرف می شود، مقابله کند.
استعداد ابتلا به عفونت: برخی از کمبود ویتامین ها بر سیستم ایمنی بدن شما تأثیر می گذارد و می تواند احتمال ابتلا به عفونت ها و بیماری های عفونی را افزایش دهد. این شامل:
- ویتامین A
- ویتامین C
- ویتامین D
کمبود ویتامین A به ویژه در مورد خطر عفونت خطرناک است. می تواند شما را مستعد این موارد کند:
- اسهال
- مالاریا
- سرخک
- بیماری تنفسی
- عفونت مزمن گوش
شکستگی استخوان
ویتامین های ضروری که استخوان های شما را قوی و سالم نگه می دارند شامل ویتامین های A، B6، B9، B12، C، D و K هستند. ر حالی که تحقیقات نشان می دهد کمبود هر یک از این ویتامین ها می تواند تراکم استخوان شما را کاهش دهد و منجر به شکستگی شود، مشخص نیست که آیا مکمل های غذایی خطر شکستگی را کاهش می دهند یا خیر. با پزشک خود در مورد بهترین راه ها برای محافظت از سلامت استخوان خود صحبت کنید. در حالی که مقدار کافی ویتامین A، B6 و B12 برای استخوان‌های قوی مهم است، اما مصرف بیش از حد آن ممکن است تراکم استخوان شما را کاهش دهد و خطر شکستگی استخوان‌ها را افزایش دهد.
تغییر رنگ پوست
تغییر رنگ پوست به دلیل کمبود ویتامین می تواند به روش های مختلفی ظاهر شود: از بین رفتن رنگدانه در لکه ها، رنگدانه های تیره تر در لکه ها یا به طور کلی رنگ پریدگی پوست. از بین رفتن رنگدانه و لکه های روشن ممکن است به دلیل کمبود در موارد زیر باشد:
- ویتامین D (در افراد با پوست روشن)
رنگدانه های تیره تر می تواند به دلایل زیر باشد:
- ویتامین B12
- ویتامین D (در افراد با پوست تیره)
کمبودهایی که می توانند باعث رنگ پریدگی پوست شوند عبارتند از:
- ویتامین C
- ویتامین B6، ۹، ۱۲
عوارض کمبود ویتامین
کمبود طولانی مدت ویتامین می تواند باعث مشکلات جدی تری برای سلامتی شود که ممکن است حتی با درمان بهبود نیابد. کمبود شدید ویتامین می تواند باعث شود:
- کاهش حس دست و پا
- ضعف انگشتان پا و انگشتان دست
- از دست دادن بینایی
- از دست دادن حافظه
- تغییرات رفتاری
- تنگی نفس
- تاکی کاردی (ضربان قلب سریع)
کمبود ویتامین در دوران بارداری می تواند یک مشکل جدی باشد و در نتیجه مشکلات رشدی را ایجاد کند که بر جنین در حال رشد تأثیر می گذارد. در واقع، کمبود ویتامین می تواند اثرات عمده ای در طول ۱۰ هفته اول بارداری داشته باشد، زمانی که بیشتر افراد حتی نمی دانند باردار هستند.
علل کمبود ویتامین
اغلب، کمبود ویتامین به رژیم غذایی شما مربوط می شود. ویتامین ها مولکول های پیچیده ای هستند که در میوه ها، سبزیجات، غلات، گوشت، مرغ و غذاهای دریایی وجود دارند. هر ویتامین در بیش از یک نوع غذا یافت می شود و برخی از غذاها با ویتامین ها غنی شده اند. به عنوان مثال، شیر به طور طبیعی حاوی کلسیم است که یک ماده معدنی است نه یک ویتامین و با ویتامین D غنی شده است. ماکارونی، برنج و غلات اغلب با انواع ویتامین ها غنی می شوند. علاوه بر فاکتورهای غذایی، شرایط پزشکی نیز می‌تواند بر جذب ویتامین‌ها تأثیر بگذارد، حتی اگر مصرف ویتامین در رژیم غذایی شما کافی باشد.
عوامل خطر رژیم غذایی
برخی رژیم ها می توانند شما را مستعد کمبود ویتامین کنند. ویتامین B12 در گوشت ها یافت می شود. یک رژیم گیاهخواری می تواند خطر کمبود ویتامین B12 و بیوتین را افزایش دهد. اگر لبنیات ندارید، ممکن است در خطر کمبود ویتامین D باشید. رژیم بدون گلوتن رژیم غذایی کم غلات است که به طور طبیعی غنی از ویتامین است و همچنین اغلب با ویتامین ها غنی می شود. بنابراین یک رژیم غذایی بدون گلوتن می تواند باعث کمبود بسیاری از ویتامین ها از جمله فولات و تیامین شود. رژیم غذایی سرشار از غذاهای فرآوری شده و میوه ها و سبزیجات تازه کم می تواند منجر به کمبود ویتامین E و ویتامین K شود. اگر گیاهخوار، گیاهخوار یا فاقد گلوتن هستید، کاملاً ممکن است از کمبود ویتامین جلوگیری کنید. با این حال، این نیاز به برنامه ریزی دقیق دارد. مشاوره یک متخصص تغذیه می تواند به شما کمک کند.
نور خورشید
ویتامین D در غذاهایی مانند غذاهای دریایی، تخم مرغ و محصولات لبنی یافت می شود. اما نور خورشید نیز منبع مهم ویتامین D است. عدم قرار گرفتن در معرض نور خورشید می تواند منجر به کمبود ویتامین D شود. در مناطق جغرافیایی که دارای آب و هوای سرد هستند، این امر در طول زمستان نسبتاً رایج است.تعدادی از مشکلات پزشکی جذب و متابولیسم مناسب ویتامین ها را دشوار می کند. این می تواند منجر به کمبود ویتامین شود. در ادامه به بیماری هایی اشاره می کنیم که در صورت نداشتن ویتامین D ایجاد می شود:
- بیماری کبدی
- نارسایی کبد
- بیماری کلیوی
- اسهال مزمن
- سندرم سوء جذب
- بای پس معده
- بیماری التهابی روده
- سندرم روده تحریک‌پذیر
- کم خونی خطرناک
تشخیص کمبود ویتامین
برخی از کمبودهای ویتامین باعث بیش از یک علامت می شوند و برخی از علائم (مانند خواب آلودگی) می توانند در نتیجه کمبود چند ویتامین مختلف رخ دهند. از آنجایی که علائم همیشه به وضوح با کمبود ویتامین خاص مرتبط نیستند، آزمایشات تشخیصی تنها راه برای تأیید کمبود ویتامین است. تشخیص کمبود ویتامین ممکن است کمی طول بکشد. این به این دلیل است که آزمایش سطوح ویتامین معمول نیست. اگر علائمی دارید یا معاینه فیزیکی شما مواردی مانند کبودی، زخم، تغییر رنگ پوست و نوروپاتی را شناسایی می کند، ممکن است ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما آزمایش را در نظر بگیرد . نوروپاتی وضعیتی است که در آن عملکرد عصبی مختل می شود. با کمبود ویتامین B12 مرتبط است. می تواند باعث کاهش حس، کاهش رفلکس ها و ضعف عضلانی شود. نوروپاتی خیلی زود ممکن است این تغییرات را ایجاد نکند، اما الکترومیوگرافی (EMG) یا مطالعه هدایت عصبی (NCV) اغلب می‌تواند مراحل اولیه نوروپاتی را که هنوز علائم یا علائمی ایجاد نکرده‌اند، تشخیص دهد.
آزمایشات خون
آزمایش خون می تواند نشانه های کمبود ویتامین را نشان دهد و می تواند برای اندازه گیری سطح ویتامین شما استفاده شود. شمارش کامل خون رایج ترین آزمایش غربالگری است. تعداد کم گلبول های قرمز خون یا الگوی بزرگ شدن گلبول های قرمز خون (کم خونی مگالوبلاستیک) نشانه رایج کمبود ویتامین B12 .در برخی موارد، سطح ویتامین شما ممکن است با آزمایش خون اندازه گیری شود. ویتامین هایی که با آزمایش خون قابل اندازه گیری هستند عبارتند از فولات (ویتامین B9)، ویتامین D و ویتامین B12.
درمان کمبود ویتامین
درمان کمبود ویتامین شامل جایگزینی ویتامین است. اگر یک بیماری پزشکی دلیل کمبود ویتامین شما باشد، درمان آن وضعیت نیز ضروری است.در ادامه به عوامل کمبود این ویتامین ها اشاره می کنیم:
- تغییرات رژیم غذایی:در بسیاری از موارد، حتی اگر یک وضعیت پزشکی به کمبود ویتامین شما کمک کند، تغییرات طولانی مدت رژیم غذایی می تواند به اصلاح و جلوگیری از بدتر شدن کمبود کمک کند. می توانید بیاموزید که کدام غذاها حاوی ویتامین های مورد نیاز شما هستند تا بتوانید به میزان کافی از این ویتامین ها توجه کنید. در بسیاری از موارد، حتی اگر یک وضعیت پزشکی به کمبود ویتامین شما کمک کند، تغییرات طولانی مدت رژیم غذایی می تواند به اصلاح و جلوگیری از بدتر شدن کمبود کمک کند. می توانید بیاموزید که کدام غذاها حاوی ویتامین های مورد نیاز شما هستند تا بتوانید به میزان کافی از این ویتامین ها توجه کنید.
- جایگزین ویتامین:راه های مختلفی برای اطمینان از دریافت ویتامین های کافی وجود دارد. مکمل های ویتامین می توانند یک گزینه باشند. ممکن است برای شما یک مکمل بدون نسخه (OTC) یا نسخه تجویز شود. گاهی اوقات که مشکل جذب وجود دارد، به جای مصرف خوراکی، نیاز به تزریق مکمل هایی مانند ویتامین B12 است. مکمل های غذایی برای همه بی خطر نیستند. آنها ممکن است عوارض جانبی، اثرات منفی بر شرایط پزشکی، تداخلات خطرناک با داروها، یا اثرات ناخواسته در دوران بارداری یا شیردهی داشته باشند. همیشه قبل از شروع مصرف مکمل، باپزشک خود در مورد مکمل صحبت کنید.
مشورت با پزشک
اگر یک بیماری پزشکی مانند سندرم روده تحریک پذیر یا بیماری التهابی روده دارید، از درمان این بیماری سود خواهید برد. تعدادی از درمان های پزشکی و جراحی برای بیماری های دستگاه گوارش وجود دارد. برخی از بیماری ها، مانند نارسایی کبد، ممکن است در مراحل پایانی قابل درمان نباشند. ممکن است تزریق طولانی مدت مکمل ویتامین ضروری باشد.
جمع بندی
کمبود ویتامین می تواند به تدریج بدتر شود و علائم مبهم ایجاد کند. تغذیه بخش مهمی از سلامتی است. توجه به تغذیه مناسب به جلوگیری از کمبود ویتامین کمک می کند. با این حال، مهم است که در مصرف مکمل ها مراقب باشید. بیشتر اوقات، بدن شما می تواند از شر ویتامین های اضافی خلاص شود. اما مقادیر بیش از حد آن می‌تواند مضر باشد و مکمل‌ها می‌توانند با عملکرد داروهای شما و توانایی شما در جذب سایر مواد مغذی موجود در غذا تداخل ایجاد کنند. با پزشک خود در مورد مکمل ها و دوزهای مناسب برای خود صحبت کنید. لزوماً قرص بیشتر بهتر نیست. امیدراریم از این مقاله لذت ببرید.
من مریم سردبیر مجله ورزشی تن‌زیب هستم و حدودا ۴ سال تجربه نوشتن محتوا و سئو دارم.
دیدگاهتان را بنویسید